Tokom boravka u Andori zainteresovala me je neobična i krajnje bizarna epizoda koja se vezuje za ruskog pustolova Borisa Skossyreffa koji se u leto 1934. godine proglasio Kraljem Adore i uzeo ime – Boris I.

Već osam vekova Kneževina Andora je pod zajedničkim suverenitetom šefa Francuske države (kralja, sale cara, cough predsednika…) i  španskog biskupa iz Sau d’Urgella. Jedini izuzetak bila je osmodnevna vladavina kralja Borisa I – u julu 1934. godine.

Boris Skossyreff, rođen 1896. godine u Viljnusu (tada u Carevini Rusiji, potom u Poljskoj, danas – glavni grad Litvanije) napustio je svoju zemlju 1917. prilikom izbijanja Oktobarske revolucije. Nakon toga boravi u Velikoj Britaniji, Japanu, SAD… Posle 1. Sv. rata, nakon što je Viljnus pripao Poljskoj, Boris se vraća u svoj rodni grad na kratko, da bi 1922. dobio holandsko državljanstvo.

1927. dolazi u Andoru gde počinje da se bavi “biznisom”, četiri godine kasnije ženi se 10 godina starijom bogatom Francuskinjom – Marie Louise de Parat Gassier. Ubrzo ga viđaju u društvu američke ljubavnice Florence Marmon. Živi u Andora la Velji, u predrađu Santa Coloma u vili koja ubrzo dobija naziv “Ruska kuća”.

Boris je u kontaktima sa lokalnim stanovništvom postao svestan da zemlja koja nema turizma, kocarnica i zimskih sportova a veći deo godine je prekrivena snegom i ledom – nema šanse za prosperitet. Dozvola da se gradi kazino po ugledu na Monte Karlo iz 1881. “stavljena je na led” od strane konzervativnih biskukupa iz Sau d’Urgella.

7. jula 1934. Boris u pratnji svoje mlade američke ljubavnice – saziva Savet Andore koji ga sa 24 glasa za i jednim uzdržanim – proglašava Kraljem Andore, Borisom Prvim.

Zvanična titula koju je uzeo je glasila: “Boris I, Prince of the Valleys of Andorra, Count of Orange and Baron of Skossyreff…sovereign of Andorra and defender of the faith”.

Novi Kralj štampa 10.000 primeraka novog Ustava Kraljevine Andore, daje intervjue za strane magazine i dnevne novine, pozira fotografima – obećava da će zemlja vrlo brzo postati “bakarski, kocarski i turistički raj” poput Monaka, Lihtenštajna, Luksemburga i ostalih malih evropskih državica. Francuska nije pokazala veliko zanimanje za dešavanja u susednoj državici ali je zato biskup iz Sau d’Urgella intervenisao kod španskih vlasti koje su 21. jula poslale policiju da uhapsi Kralja Borisa I i stražarno ga sprovede ga u Barselonu.

Dva dana kasnije, u vagonu 3. klase prebačen je vozom u Madrid i utamničen u zatvoru “La Model” gde je nastavio da igra ulogu “prognanog monarha”. Nešto kasnije proteran je u Portugal, odakle odlazi u Maroko, u Tandžir koji je bio pod internacionalnom upravom… Kasnije je viđan širom Evrope, bio je čak u logoru u Višijevskoj Francuskoj za vreme 2. Svetskog rata, kao i na Istočnom frontu…

Umro je 1989. godine u nemačkom gradiću Bopardu u 93. godini.

Roman pod nazivom “Boris I, Kralj Andore”, objavio je 1984. godine katalonski autor Antoni Moreli y Mora. Knjigu je posvetio svojoj baki koja je tvrdila da je lično poznavala Skossyreffa. Roman je kasnije postavljen i kao pozorišna predstava.

Verujem da većina ruskih turista koji danas u hiljadama svake godine dolaze na skijanje i u šoping u malu kneževinu na Pirinejima, nema pojma o zanimljivoj epizodi koja se ovde dešavala pre 80 godina a čiji je akter bio jedan njihov sunarodnik.

Boris Skossyreff

Boris I

Grob u Bopardu. Kao godina rođenja navedena je 1900. mada većina izvora tvrde da je rođen 1896.

“Ruska kuća” u Andori

Boris, u sredini, u izgnanstvu u Portugalu

Boris I, Kralj Andore