Inventura: Vojvodina 100 godina posle prisjedinjenja i 30 godina posle “Jogurt revolucije”
25. novembra 2018. navršiće se 100 godina od Velike narodne skupštine kojom su se Bačka, Banat i Baranja prisjedinili Kraljevini Srbiji potvrdivši tako rezultate ratne pobede srpske vojske ali i vekovnu težnju prečanskih Srba za ujedinjenjem sa maticom. Nekoliko dana ranije, isto je učinio Srem. Sedamdeset godina kasnije, 5. i 6. oktobra 1988. u takozvanoj "jogurt revoluciji" smenjeno je rukovodstvo SAP Vojvodine i pokrajina je ušla u "ustavni okvir" Miloševićeve Srbije. Kako ove dve godišnjice doživljavaju pisci i intelektualci iz Vojvodine? Kako bi izgledala politička, ekonomska i kulturna inventura Vojvodine nakon 100 i nakon 30 godina od ovih istorijskih događaja.
Pijana novembarska noć: Kako su književne scene u regionu u protekle četiri godine obeležile 100 godina od Velikog rata
Počelo je pre četiri godine sa nekoliko značajnih dela kako domaćih tako i inostranih autora, poput "Mesečara" koji su izazvali veliku polemiku. Sarajevski atentat, "Mlada Bosna", Gavrilo Princip, Apis i "Crna ruka", srpska stranja u Velikom ratu, uloga Francuske i Rusije prilikom evakuacije srpskih vojnika, predsednika SAD Vudro Vilsona - samo su neke od tema koje su izazivale oprečna mišljenja u regionu u protekle četiri godine. Zašto se veruje da su bolja dela o Velkom ratu pisali Crnjanski i Krleža koji su bili na drugoj strani fronta od onih koji su se borili sa srpskom vojskom?
Više od slike: „Srpska narodna skupština 1. maja 1848. godine” Pavla Simića dr Snežana Mišić, autor izložbe 28. septembar 2018. u 14.30 sati Tri značajna jubileja: 100-godišnjica prisajedinjenja Vojvodine Kraljevini Srbiji, 170-godišnjica održavanja Majske skupštine u Sremskim Karlovcima i 200-godišnjica rođenja slikara Pavla Simića (Novi Sad, 1818‒1876) preplela su se u slici Srpska narodna skupština 1. maja 1848. godine Pavla Simića. Popularno nazvana Majska skupština 1848, jedno je od onih umetničkih dela koje svojom temom, idejnom osnovom, okolnostima u kojima je nastalo i specifičnim „životnim” putem pobuđuje pažnju kako stručne, tako i šire javnosti. Izuzetno značajna s istorijskog i kulturno-umetničkog aspekta – predstavlja vizuelni dokument najznačajnijeg političkog događaja XIX veka u životu srpskog naroda u Austrijskom carstvu: trenutak proglašenja Srpske Vojvodovine – od trenutka kada je stigla u kolekciju Galerije Matice srpske 1976. godine, upravo na 100-godišnjicu smrti slikara Pavla Simića, zauzima istaknuto mesto u stalnoj postavci srpske umetnosti XIX veka. Priča o Majskoj skupštini 1848 jeste priča o kontinuitetu srpske nacionalne ideje i borbi srpskog naroda u Austrijskom carstvu za ostvarenje nacionalnih i građanskih prava i sloboda.
Proleće naroda 1848/1849 - ili Dan kada je prvi put bombardovan Novi Sad
Prvo bombardovanje Novog Sada dogodilo se tokom "Proleća naroda" u Revoluciji 1848/49. - tačnije 12. juna 1849. kada pobunjeni mađarski garnizon sa Tvrđave bomabrdovao austrijske i srpske trupe u gradu, predovđene banom Josipom Jelačićem. Tom prilikom izgorela je gotovo cela uža gradska jezgra Novog Sada. O tom događaju kao i o jednom kasnije, takođe manje poznatom bombardovanju Novo Sada, onom 6. aprila 1941. - govori publicista i gradski hroničar Zoran Knežev.
140 godina od Berlinskog kongresa: Balkanske perspektive
Na kongresu u Berlinu 1878. Srbiji i Crnoj Gori su potvrđene državnost i nezavisnost, Bosna i Hercegovina je dodeljena na okupaciju Austougarskoj. Trideset godina kasnije, 1908. - Beč je izvršio aneksiju BiH. Kako na ova dva događaja 140, odnosno 110 godina kasnije gledaju pisci i intelektualci iz regiona? Šta se na terenu promenilo od Benjamina Kalaja do Valentina Incka?
70 godina od Rezolucije Informbiroa - Od “Ne!” Staljinu do “Da!” Putinu: Šta su nama Rusi danas?
Uvek osetljivo pitanja odnosa naroda sa ovih prostora, pre svega Srba i Crnogoraca - prema Rusiji, isplivava na površinu svakih nekoliko decenija. Od 1921. kada je Kralj Aleksandar primio više desetina hiljada u građanskom ratu poraženih beloarmejaca, preko 1948. kada je Tito rekao "Ne!" Staljinu, do danas kada je Crna Gora u NATO i uvodi sankcije Moskvi a Srbija i dalje vaga između srca koje bi Putina i razuma koji se opredeljuje za Evropsku uniju. Zašto je bilo negodovanja povodom interpretacije Bele Rusije u seriji "Senke nad Balkanom"? Šta su nama Rusi danas?
120 GODINA OD ROĐENJA MILANA KONJOVIĆA: Likovna kritika u eri kulture u getu Javna kritička reč u poslednje dve decenije gotovo da je izgubila svoje mesto u sredstvima informisanja, posebno u štampanim medijima gde smo navikli da čitamo kritičke prikaze različitih kulturnih događaja. To je sasvim logična posledica svođenja kulture u okvire zabave i efemernih spektakla. Prva je sa stranica štampe nestala likovna kritika, a izveštavanje o dešavanjima iz domena vizuelnih umetnosti svelo se na puku vest. Zbog toga ime Milana Konjovića predstavlja dobar povod da se razgovara o važnosti likovne kritike, njenom društvenom i kulturološkom značaju nekad i sad, kao i o samoj potebi njenog postojanja. Naime, Milan Konjović je autor koji je posebno držao do mišljenja javnosti, doduše pozitivnog, te je pomno prikupljao kritike iz štampe od najranijih dana i prvih javnih nastupa, do kraja života. U svetlu današnjeg statusa likovne kritike nameću se mnoga pitanja, a samo jedno od njih je: kako bi javnost propratila najnovije stvaralaštvo Milana Konjovića da je kojim čudom živ i da li bi njega, kao stvaraoca, iznenadilo ili začudilo ćutanje medija.
MERMER I ZVUCI ZA 21. VEK: Šta smo naučili iz polemika oko spomenika Pekiću, Đinđiću, Gagarinu, Stefanu Nemanji, Miloševiću i Kralju Petru U proteklih nekoliko godina pitanja takozvane "spomeničke kulturu" često su okupirala pažnju javnosti - od polemika u vezi sa spomenikom Borislavu Pekiću gde se potezalo pitanje političke (zlo)upotrebe imena velikog pisca. U slučaju spomenika Zoranu Đinđiću više je polemike bilo na temu samog umetničkog rada koji je pobedio na konkursu. Spomenik Juriju Gagarinu popularno nazvan "Pez" sklonjen je za svega nekoliko dana. Polemika o podizanju spomenika Slobodanu Miloševiću kako je započela tako je odjenom ta tema i nestala iz javnog diskursa dok spomenik osnivaču srpske države Stefanu Nemanji ispred Stare železničke stanice izaziva polemike od samog rada do odabira lokacije. Šta mi kao društvo govorimo o sebi sa spomenicima koje podižemo u javnom prostoru? Zašto je malo spomenika savremene umetnosti i mnogo "estetike i forme 19. veka"?
50 godina od 1968: O čemu sanjaju današnji studenti
Današnji "šezdesetosmaši" imaju sedamdeset i više godina. Kako sa ove distance gledaju na događaje iz "varljivog leta", širom planete i u Jugoslaviji? Od te 1968. do danas bilo je još nekoliko talasa studentskih protesta - 1992, 1996, 2016... O čemu sanjaju današnji studenti? Da li je Džoni Štulić u "1968" opisao sve generacije izgubljenih iluzija: "...Moje drustvo ordinira za sankom od 19-22, Ono niti eksa niti galami, Zuri u prazno i truli, Sljakeri spavaju po tramvajima, A djeca se ljube na ulicama, Noci su frajerske i uvijek na smetnji, Noci su samo na smetnji, Ja sada idem iz ovih stopa…Ja sada idem iz ovih stopa, Da se bacim ravno u Savu!"
10 godina od 2008: Kako je globalna ekonomska kriza uticala na pisce, izdavače i čitaoce
U leto te 2008. godine (gotovo) svi su verovali da će se dani globalnog prosperiteta i napredka nastaviti još godinama ako ne i decenijama. Internet je bio tek u povoju, prvi "pametni telefoni" tek su ušli u upotrebu - knjige, novine i magazini - u svom štampanom obliku - bili su na vrhucu tiraža i uticaja! A onda se u septemrbu te godine sve sunovratilo. Posledice globalne ekonomske krize koja je počela 2008. na tržištima Balkana osećaju se i dalje. Koliko je kriza uticala na promenu navika čitalaca? Kako su se u novom okruženju snašli domaći autori i izdavači.
Padaj silo i nepravdo: 200 godina od rođenja Karla Marksa i 170 godina “Komunističkog manifesta”
100. godišnjica Oktobarske revolucije čiji su rezultati dramatično uticali i na naše prostore - u zemljama bivše Jugoslavije, jedva da je i obeležena. Panel na ovu temu u kojem su na prošlogodišnjem "Book Talk"-u govorili Aleksandar Gatalica, Predrag Marković i Dragoslav Dedović, ostaće jedan od značajnijih doprinosa obeležavanju ovog jubileja. Povodom 200. godišnjice od rođenja Karla Marksa i 170 godišnjice Komunističkog manifesta, vraćamo ovu temu na dnevni red.
200 godina od prvog izdanja Vukovog "Rječnika"
„Srpski rječnik istolkovan njemačkim i latinskim riječma“ prvi je rečnik srpskog narodnog jezika. Prvo izdanje „Rječnika“ izašlo je 1818. godine i sadrži u sebi 26.270 reči koje je Vuk Karadžić čuo u narodnom govoru. Vuk je građu za ovaj rečnik počeo da skuplja još 1815. godine na nagovor Jerneja Kopitara. Kako u duhu prošlogodišnje "Deklaracije o zajedničkom jeziku" danas gledamo na značaj Vukovog "Rječnika" i ostal jezičke dileme koje dva veka gotovo bez prestanka zaokupljaju pažnju ovdašnjih intelektualnih krugova ali i šire javnosti.
20 godina od osnivanja kompanije "Google": Čitaoci, pisci i izdavači u eri "digitalnih urođenika"
U garaži svoje prijateljice u Menlo Parku u Kaliforniji Lari Pejdž i Sergej Brin osnovali su 4. septembra 1998. kompaniju "Google Inc". Prvi naziv pretraživača bio je "BackRub" a svoje sadašnje ime dobio je pogrešnim spelovanjem reči "Googol" (broj 1 sa 100 nula iza). Danas je "Google" jedna od najmoćnijih kompanija na svetu i inkorporiran je u sve segmente života na celoj planeti. Kako su čitaoci, autori i izdavači na ovim prostorima odgovorili na izazove digitalnog doba. Kada je reč o čitalačkim navikama, šta razlikuje "Bejbi bumerse" (generacija rođena između 1945. i 1964.), Generaciju X (1964-1984) u odnosu na "Milenijalse" (1984-2004) i Generaciju Z (rođeni posle 2004.)?
Fly me to the Moon: Turistički vodiči i magazini u eri Tripadvisora Putovanja su često bila inicirana nekom dobrom knjigom ili filmom snimljenim na toj lokaciji. Kada se na put krene, kupio bi se neki guide-book o toj destinaciji, u travel magazinima nalazila se inspiracija u tome gde putovati, šta jesti, gde spavati, koji muzej posetiti. Tako je bilo do pre 10 godina. Od tada do danas - naša putovanja vrte se oko termina kao što su Google Maps, TripAdvisor, Booking.com, AirBnB, Expedia, eDreams itd. Kako u takvom okruženju opstaju knjige i magazini koji se bave putovanjima, saznaćemo od učesnika ovog zanimljivog panela.
160 godina od rođenja Dragutina J. Ilića: Godina srpske fantastike 1858. godine u Beogradu je rođen Dragutin J. Ilić, književnik, dramaturg, urednik, novinar, političar i spiritista, izdanak slavne pesničke porodice Ilić (otac Jovan, brat Vojislav). Važio je za jednog od najznačajnijih srpskih dramskih pisaca druge polovine 19. veka. Autor je prvog autentičnog naučnofantastičnog ostvarenja na srpskom jeziku i verovatno prve antiutopijske drame na svetu „Posle milion godina“. Upravo ovo važno delo navelo je književne istoričare da ponovo otkriju Ilićevu bogatu literarnu zaostavštinu, koja, između ostalog, sadrži niz drama, romana i priča pisanih u ključu fantastike. O delu Dragutina J. Ilića i njegovoj privrženosti fantastici razgovaramo sa istoričarima književnosti, urednicima i piscima.